Jij kan daar niet zo goed tegen papa

12.12.2016

Minne, onze dochter van negen jaar, zit momenteel in het vierde leerjaar. Tot midden vorig jaar had Minne helemaal geen interesse in ‘punten scoren’ op school. ‘Mama, wat is dat eigenlijk: punten? En waarvoor dient dat eigenlijk?’ Ze snapte het niet. Ze heeft dan ook nooit haar eigenwaarde, haar zelfbeeld of haar zelfvertrouwen aan punten gekoppeld. Nee, niets of niemand kon haar opjagen om er bij technisch lezen wat snelheid achter te steken om zo meer punten te halen. Daar zag ze de zin niet van in. Minne leest op haar gemak en droomt tussendoor graag eens weg. En als dat dan resulteert in een 4/10 voor technisch lezen, dan ziet ze niet in waarom ze daar een probleem van zou maken.

Eind vorig schooljaar begon ze plots interesse te krijgen voor studeren. We waren verbaasd: Minne begon plots te werken voor school. Ze wilde uit zichzelf een bepaald resultaat halen. En ze haalde het ook. Plots was ze op haar rapport met meer dan 10% gestegen. Wat was ze trots en voldaan.

Dit schooljaar heeft ze het te pakken voor WERO. Haar meester is een goeie verteller en heeft haar helemaal mee. Ze doet nu niets anders dan WERO studeren en erover vertellen. Ook in haar mindmap en powerpoint over de hamster heeft ze al uren tijd gestoken. ‘Mama, ik ga nog een beetje gaan werken he’. Ik geniet ervan om het leerplezier en goesting om hiermee bezig te zijn te aanschouwen.

Voor spelling is het een ander verhaal. Dat is nog moeilijk voor Minne, maar ze heeft hier zelf helemaal geen probleem mee. Ze schrijft heel veel fouten, maar toch schrijft ze graag. Brieven naar haar vriendinnen, eigen gemaakte liedjesteksten, brieven naar de Sint, schrijven in een dagboek…. Op een nogal fonetische manier, maar dat volstaat voor haar. Het doet zo goed te zien dat Minne het niet nalaat om iets te doen waarvan ze weet dat het vol fouten staat. Maar interesse om juist te schrijven? Nee, dat is er nog niet. Ze ziet er de zin nog niet van in. ‘Jullie begrijpen toch wat ik schrijf?’, zegt ze me dan… En ‘Je moet toch niet alles goed kunnen’. ’t Is waar Minne’.

Afgelopen weekend kwam ze naar huis met een toets WERO en een toets spelling. Voor WERO had ze 29,5/30. Ze was ontgoocheld. Ze was gegaan voor 30/30. Voor spelling had ze 11/25, hier voelde ze duidelijk niet veel bij. Niet goed, maar ook niet slecht. Ze stak haar toets onder Paul, mijn man, zijn neus en zei: ‘Papa, teken dat maar vlug en je moet er niet teveel naar kijken want jij kan daar niet zo goed tegen hé’. Ze zei het zo gemeend.  Ja, Paul kan al eens zeggen ‘ik zie dat liever niet teveel’ als hij Minne haar brief aan de Sint of een ander briefje leest. Minne probeerde haar papa te beschermen tegen zijn ontgoocheling, tegen zijn niet ingeloste verwachtingen… Maar zelf was ze helemaal oke met haar 11/25.

Straks zijn het weer examens. Nee, ik zal Minne niet kunnen dwingen of  forceren om toch maar wat meer voor spelling te oefenen. Enkel intrinsieke motivatie heeft effect op lange termijn. De behoefte om juist te schrijven is er nog niet bij haar. En moet dat een probleem zijn? Ik denk het niet. En ja, ze zal wel twintig keer vragen om nog eens haar WERO op te vragen of nog eens te luisteren naar haar spreekbeurt. En waarom zouden we het geen twintig keer doen? Hoeveel is het niet waard om nog leerplezier te mogen zien bij je kind?

Ik schrijf ‘we’… de eerlijkheid gebied me te zeggen dat het opvraag en luisterwerk hoofdzakelijk door mijn man gebeurt. En nu zal dat zeker het geval zijn want ik ben er een week tussenuit volgende week. Mama gaat op vakantie terwijl haar kinderen in volle examens zitten. Ik besefte dit helemaal niet toen Jasmine me enkele maanden geleden uitnodigde om eens een weekje af te komen naar Portugal. Tot ik de laatste tijd begon te merken dat er blijkbaar een algemene ‘verwachting’ heerst dat ook ouders ‘examens’ moeten afleggen. Ouders die verlof nemen, die zorgen dat ze zeker thuis zijn, kinderen die niet meer mogen voetballen of trainen,… Oh ja, ’t zijn weer examens. Even schrok ik toen ik me bewust werd van mijn agenda. Ik ben gewoon op vakantie terwijl mijn kinderen ‘in volle examens’ zitten. Kan dit wel? Even bekroop me een licht schuldgevoel. Ben ik wel nog een verantwoordelijke mama die er is voor haar kinderen? ’t Was snel weg. Ik polste even bij mijn kinderen. ‘Ga jij mijn examens maken misschien.’ ‘Wij zitten hier op ons gemak zo alleen in de namiddag’. ‘Papa is er toch.’ ‘Waarom vraag je dat?’, … Ik zal wel eens bellen. Maar ook dat hoeft blijkbaar niet echt…

Ik heb soms het gevoel dat ‘examens’ meer  examen zijn voor de ouders dan voor de kinderen. Precies of het rapport van een kind een afspiegeling is van jou al dan niet slagen als ouder. Straks krijgen onze kinderen weer hun rapport. Spannend voor velen. Spannend voor wie? Voor je kind of voor jou als ouder? En wat is er spannend? Zou het kunnen dat vele kinderen het meest stress en spanning voelen voor het vak ‘goedkeuring krijgen van mijn ouders’? Goedkeuring die we krijgen als we maar goed studeren en goeie punten halen. Je krijgt dit cadeau als je 70% haalt,… Waar zijn we mee bezig? Willen we onze kinderen echt meegeven dat ze meer waard zijn,  dat ze pas iemand zijn als ze een bepaald percentage halen? Waar zijn we mee bezig als we iemand zijn of haar waarde verengen tot een cijfer. Voor het examen ‘goedkeuring krijgen van mijn ouders’ zijn mijn kinderen alvast geslaagd.  Ze hoeven hier niet voor te studeren of zich te bewijzen. Nee, aan iemand zijn bestaansrecht hang ik liever geen voorwaarden.

Toch benieuwd naar Minne haar rapport. En ik hoop voor haar dat WERO goed lukt en ik zal mee blij zijn met haar. En wat spelling betreft: we zien het wel. Maar ik zal niet degene zijn die haar erop zal wijzen dat dat wel beter kan.

Ik blijf er een dubbel gevoel bij hebben, bij al dat evalueren.  En vooral bij al dat vergelijken. Heel dat rapportgebeuren lijkt vaak meer op een competitie. Competitie tussen kinderen, wat meestal een afspiegeling is van een competitie tussen ouders. Wat zegt dat dan over ons?

Geen enkele plant, geen enkel dier, geen enkele steen, geen enkele boom , niets in de natuur, vergelijkt zich met een ander. Enkel de ‘homo sapiens’ doet dat. En dat is de reden waarom velen hun potentieel, hun dromen niet durven waar maken.  Een ander is beter, dus ik begin er niet aan… Het moet onmiddellijk goed zijn,… dus durf ik niet….  Faalangst vanuit een laag zelfvertrouwen en een laag zelfbeeld zijn heel ernstige gevolgen van onze prestatiemaatschappij.
Heb je je al eens afgevraagd hoeveel energie het een cactus zou kosten om een olijfboom te worden? Er is geen enkele appelboom die zo groot wil worden als een eik. Er is ook geen enkele appelboom die stopt met groeien omdat een eik groter is. Er is geen enkele eekhoorn die wil kunnen zwemmen als een vis. Er is geen enkele tulp die er wil uitzien als een zonnebloem. Gaat die vergelijking te ver? Nee! Wij mensen doen niet anders dan streven naar iets of iemand anders zijn dan wie we werkelijk zijn.  We respecteren niet wie we écht zijn. En dat kost ons heel veel!

Falen, mislukken bestaat niet! Het bestaat enkel in ons hoofd. We hebben ons laten wijsmaken dat we kunnen falen. Er bestaan enkel kansen, … Kansen om te groeien, om uitdagingen aan te gaan, om de ander en onszelf beter te leren kennen.

We leren niet van succes. Mislukking is een betere leermeester. Geef jezelf en je kinderen de kans te vallen en weer op te staan en te ontdekken  en mogen ervaren dat we ook dan nog steeds oké zijn.
Barbele